«Ο αγώνας για τη δημόσια εκπαίδευση χρειάζεται την υποστήριξη και των τοπικών κοινωνιών»

Του Μάριου Θεοφιλάτου*

Ίσως διανύουμε μια από τις πιο κρίσιμες περιόδους για τη χώρα μεταπολιτευτικά, με τη νεοφιλελεύθερη επίθεση στα δημόσια αγαθά να είναι πιο ακραία από ποτέ. Η σημερινή κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ επικαλώντας σαν «μονόδρομο» το ΔΝΤ και το Μνημόνιο έρχεται να αποτελειώσει το μέλλον της δημόσιας παιδείας (πολυνομοσχέδιο Διαμαντοπούλου), της εργασίας και όλων των κοινωνικών κεκτημένων που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Η «νέα» αρχιτεκτονική της χώρας, ο «Καλλικράτης», έρχεται να αφαιρέσει κάθε ίχνος συλλογικής και λαϊκής συμμετοχής, καταργώντας στην πράξη την έννοια της αυτοδιοίκησης και της αυτονομίας των δήμων. Στην ουσία με τον τρόπο αυτό, ενδυναμώνεται ακόμη περισσότερο ο δικομματισμός, έχοντας τον πλήρη έλεγχο στον κάθε δήμο και στην κάθε περιφέρεια.

Η παιδεία, ένας από τους πιο δημιουργικούς και δημόσιους τομείς της κοινωνίας, για ακόμη μια φορά δεν θα μπορούσε να ξεφύγει από το στόχαστρο της νεοφιλελεύθερης επίθεσης. Η επίθεση αυτή έχει ως βασικό της «όπλο» το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, το οποίο με την εφαρμογή του βάζει τέλος στη δημόσια και δωρεάν παιδεία ανοίγοντας το δρόμο για την ιδιωτική εκπαίδευση. Το νέο πολυνομοσχέδιο για την παιδεία που θέλει να επιβάλλει η κ. Διαμαντοπούλου επιγραμματικά ορίζει τα εξής: Καταργείται το αυτοδιοίκητο των ιδρυμάτων δηλαδή όργανα όπως η σύγκλητος και οι Γενικές Συνελεύσεις Τμημάτων (στην οποία δικαίωμα λόγου και ψήφου έχουν και φοιτητές), αντικαθίστανται από τα Συμβούλια Διοίκησης, στα οποία περιλαμβάνονται επιχειρηματίες, μάνατζερ και «υψηλού κύρους» στελέχη πανεπιστημίων του εξωτερικού με έξοδα του Πανεπιστημίου. Η χρηματοδότηση του κάθε ιδρύματος θα καθορίζεται πλέον από τις συμφωνίες που θα γίνονται με τον επιχειρηματία-μάνατζερ της εκάστοτε σχολής και όχι με τις ανάγκες που έχουν, και η μη τήρησή τους θα οδηγεί στο κλείσιμο των σχολών. Οι ρυθμοί των σπουδών θα αλλάξουν ριζικά, μετατρέποντας τα ιδρύματα σε εξεταστικά κέντρα, τα οποία θα λειτουργούν με άκρως εξαντλητικούς ρυθμούς με αποτέλεσμα να ευνοούνται όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα να πληρώνουν δίδακτρα.

Τα ΤΕΙ, συγκεκριμένα, ήταν πάντα ο πιο εύκολος «δρόμος», λόγω της συστηματικής απαξίωσης που έχουν υποστεί, για να εφαρμοστεί κατά καιρούς οποιαδήποτε νεοφιλελεύθερη εκπαιδευτική αναδιάρθρωση από τις εκάστοτε κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ-ΝΔ. Το πολυνομοσχέδιο έρχεται σε μια συγκυρία, δυσχεραίνοντας ακόμη περισσότερο την υπάρχουσα προβληματική κατάσταση των ΤΕΙ και -σε συνδυασμό με τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα- έρχεται να δώσει το «τελειωτικό» χτύπημα στη λειτουργία τους. Έχουν ξεκινήσει ήδη να εφαρμόζονται νέες διατάξεις σε όλα τα τμήματα πανελλαδικά, στα πλαίσια του νέου πολυνομοσχεδίου, οι οποίες ορίζουν ακριβώς πώς θα διεξάγεται η εκπαιδευτική διαδικασία από δω και πέρα. Επιπροσθέτως, προβλέπεται μείωση κατά 30% των δαπανών, σύμφωνα με δηλώσεις της υπουργού Παιδείας, το οποίο μαζί με τη συνεχή υποχρηματοδότηση καθιστούν αδύνατη τη λειτουργία των τμημάτων. Ήδη πολλά τμήματα θα οδηγηθούν σε συγχώνευση και ακόμα χειρότερα κάποια σε οριστικό κλείσιμο. Με τον «Καλλικράτη», τα ΤΕΙ σιγά-σιγά θα μετατραπούν σε ερευνητικά κέντρα τα οποία θα υπάγονται στους αντίστοιχους δήμους και όχι στο υπουργείο Παιδείας, πράγμα που σημαίνει ακόμη περισσότερη υποχρηματοδότηση για το λόγο ότι, όπως είναι γνωστό, οι δήμοι βρίσκονται σε πολύ κακή οικονομική κατάσταση.

Εν κατακλείδι, τα ΤΕΙ βρίσκονται σε πολύ χειρότερη μοίρα από τα πανεπιστήμια, παρατείνοντας τη διαδικασία για την απόκτηση πτυχίου, οδηγώντας αρκετούς συναδέλφους μας στην ιδιωτική εκπαίδευση ή ακόμα και να παρατήσουν τις σπουδές τους.

Όλα αυτά γίνονται στο όνομα μιας «καλύτερης, ανώτατης, ακαδημαϊκής και ποιοτικής παιδείας», σύμφωνα με τα λεγόμενα της κ. Διαμαντοπούλου… Εδώ γεννιέται ένα μεγάλο και απλό ερώτημα… Πώς γίνεται να έχουμε ποιοτική παιδεία απ’ τη στιγμή που το πολυνομοσχέδιο μιλάει για μάνατζερ και επιχειρηματίες οι οποίοι θα διοικούν τις σχολές; Πώς γίνεται να έχουμε ποιοτική παιδεία, όταν φοιτητές και καθηγητές δεν θα έχουν λόγο για τα ζητήματα που αφορούν τη σχολή τους; Πώς γίνεται να έχουμε ποιοτική παιδεία, όταν η χώρα θα έχει γεμίσει με εξεταστικά κέντρα αντί πανεπιστημίων, τα οποία θα προσφέρουν ασύνδετες γνώσεις μόνο και μόνο για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες τις αγοράς; Πώς γίνεται να έχουμε ποιοτική παιδεία από τη στιγμή που ο κάθε φοιτητής θα πληρώνει για να μάθει; Η ανώτατη, ακαδημαϊκή και ποιοτική παιδεία έχει να κάνει μόνο με το δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης και είναι αντίθετη με οτιδήποτε έχει σχέση με τον ιδιωτικό τομέα.

Λογαριάζουν όμως χωρίς τον ξενοδόχο… Χωρίς να έχουν καμία επίγνωση των διαθέσεων των φοιτητών και της νεολαίας. Το πανεπιστήμιο του ΠΑΣΟΚ και του Μνημονίου δεν είναι μονόδρομος. Η εξέγερση του Δεκέμβρη και το πανεκπαιδευτικό κίνημα κατά της αναθεώρησης του Άρθρου 16 δείχνουν πως η νεολαία μέσα από συλλογικές διαδικασίες μπορεί να υψώσει τη φωνή της ενάντια σε όσους υποθηκεύουν το μέλλον της. Ήδη σχολές ανά την Ελλάδα αναζωπυρώνουν τις διαδικασίες των φοιτητικών συλλόγων και συντονίζουν τη δράση τους. Το πρώτο ραντεβού δόθηκε στο Ρέθυμνο, όπου πραγματοποιήθηκε η 65η Σύνοδος Πρυτάνεων. Εκεί η υπουργός Παιδείας προσήλθε σε έναν προσχεδιασμένο διάλογο με τους πρυτάνεις των ιδρυμάτων, την ίδια ώρα που 1.500 φοιτητές με αποφάσεις συλλόγων πανελλαδικά διαδήλωναν ενάντια σε αυτή τη Σύνοδο και ενάντια στο πολυνομοσχέδιο. Η υπουργός υποδέχτηκε τους φοιτητές με τον πλέον γνωστό τρόπο: ΜΑΤ, δακρυγόνα και συλλήψεις.

Ο αγώνας που πρέπει να δοθεί θα είναι μεγάλος και χρειάζεται την υποστήριξη όλης της εκπαιδευτικής κοινότητας ακόμα και των τοπικών κοινωνιών. Όλο το προηγούμενο διάστημα με τις κινητοποιήσεις των φοιτητών και καθηγητών ενάντια στην ιδιωτική εκπαίδευση έχουν μάθει να μας φοβούνται. Για ακόμη μια φορά το πανεκπαιδευτικό κίνημα είναι έτοιμο να δώσει μια σκληρή μάχη υπερασπίζοντας το αυτονόητο δικαίωμα του καθενός στην εκπαίδευση. Θα συνεχίσουμε τις διεκδικήσεις μας για δημόσια και δωρεάν παιδεία προκαλώντας μεγάλες αναταραχές για να δούμε και άλλες ωραίες μέρες.

* Ο Μάριος Θεοφιλάτος είναι φοιτητής, υποψήφιος περιφερειακός σύμβουλος Αιτωλοακαρνανίας με την Αντίσταση Πολιτών Δυτικής Ελλάδας.